در ایران، کالاهای کشاورزی معاف از مالیات هستند و این سیاست دلایل اقتصادی، اجتماعی و حمایتی خاص خود را دارد. مهمترین دلایل این معافیت مالیاتی را میتوان به صورت زیر توضیح داد:
۱. حمایت از کشاورزان و تولیدکنندگان کوچک
بخش عمدهای از کشاورزان در ایران، تولیدکنندگان کوچک و متوسط هستند که اغلب درآمدهای اندکی دارند. اعمال مالیات بر محصولات کشاورزی میتواند باعث کاهش سودآوری این تولیدکنندگان شده و آنان را از ادامه فعالیتهای کشاورزی منصرف کند. این در حالی است که سیاست معافیت مالیاتی، به نوعی حمایتی از کشاورزان و تشویقی برای ادامه تولید و توسعه کسبوکارهای کشاورزی محسوب میشود.
۲. تامین امنیت غذایی
یکی از اهداف اصلی معافیت مالیاتی کالاهای کشاورزی، تامین امنیت غذایی کشور است. کشاورزی یکی از ارکان اصلی تامین مواد غذایی در کشور است و کاهش هزینهها برای این بخش از اقتصاد میتواند تولید محصولات غذایی را افزایش داده و به تامین نیازهای داخلی کمک کند. از آنجایی که کشور باید تا حد ممکن به خودکفایی در تولیدات غذایی برسد، معافیت مالیاتی بر کالاهای کشاورزی میتواند انگیزهای برای افزایش تولیدات این بخش باشد.
۳. کنترل قیمتها و حمایت از مصرفکنندگان
مالیات بر محصولات کشاورزی میتواند باعث افزایش قیمت این کالاها در بازار شود و در نتیجه، مصرفکنندگان با قیمتهای بالاتری مواجه شوند. از آنجا که محصولات کشاورزی بخش مهمی از سبد هزینه خانوارها را تشکیل میدهند، معافیت مالیاتی بر این محصولات به کاهش قیمتها کمک کرده و قدرت خرید مصرفکنندگان را افزایش میدهد. در واقع، این معافیت سیاستی است برای حمایت از مصرفکنندگان، به ویژه اقشار کمدرآمد جامعه که برای تامین نیازهای روزانه به محصولات کشاورزی متکی هستند.
۴. ایجاد اشتغال و توسعه روستایی
کشاورزی به عنوان یکی از بزرگترین حوزههای اشتغالزا در کشور، نقش مهمی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی ایفا میکند. اعمال مالیات بر کالاهای کشاورزی ممکن است به کاهش انگیزه برای فعالیتهای کشاورزی و در نتیجه کاهش اشتغال در مناطق روستایی منجر شود. معافیت مالیاتی از کالاهای کشاورزی به عنوان ابزاری برای حمایت از اشتغالزایی و توسعه روستایی عمل میکند و موجب رونق بیشتر مناطق کمبرخوردار و جلوگیری از مهاجرت بیرویه به شهرها میشود.
۵. افزایش توان رقابتی محصولات کشاورزی ایرانی
معافیت مالیاتی بر محصولات کشاورزی، هزینههای تولید را برای کشاورزان کاهش میدهد و این امر میتواند توان رقابتی محصولات کشاورزی ایران را در بازارهای داخلی و حتی بینالمللی افزایش دهد. با هزینههای پایینتر، تولیدکنندگان میتوانند محصولات خود را با قیمت مناسبتری به بازار عرضه کنند و از این طریق، هم در بازار داخلی و هم در بازار صادراتی رقابت بهتری داشته باشند.
۶. توسعه پایدار و حفظ منابع طبیعی
معافیت مالیاتی بر محصولات کشاورزی، باعث کاهش فشارهای اقتصادی بر کشاورزان میشود و آنان را تشویق میکند تا به صورت پایدار و با رعایت اصول کشاورزی محیطزیستی به تولید ادامه دهند. از آنجا که کشاورزان از منابع طبیعی همچون آب، خاک و جنگلها استفاده میکنند، حمایت مالی و معافیت مالیاتی میتواند آنان را به سمت استفاده بهینه و اصولی از این منابع سوق دهد و به توسعه پایدار کمک کند.
جمعبندی
معافیت مالیاتی کالاهای کشاورزی در نظام مالیاتی ایران به دلیل اهمیت اقتصادی و اجتماعی این بخش، نقش حمایتی مهمی دارد. این سیاست نه تنها به حفظ اشتغال و امنیت غذایی کمک میکند، بلکه با کنترل قیمتها، حمایت از مصرفکنندگان و افزایش توان رقابتی محصولات کشاورزی، تاثیرات مثبتی بر اقتصاد کشور دارد. در مجموع، این معافیت به عنوان یکی از ابزارهای سیاستگذاری اقتصادی و اجتماعی به رونق بخش کشاورزی و بهبود وضعیت معیشتی کشاورزان و مصرفکنندگان ایرانی کمک میکند.