مالیات حق‌الوکاله وکیل چقدر است؟ راهنمای کامل تمبر مالیاتی وکلا در سال ۱۴۰۴
مالیات وکلا طبق قانون مالیات‌های مستقیم
بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم ایران، هر شخص حقیقی یا حقوقی که به هر شکل درآمدی کسب می‌کند، موظف به پرداخت مالیات است.
این قانون شامل تمام اقشار جامعه، از جمله وکلا نیز می‌شود. بنابراین، وکلا باید بابت حق‌الوکاله و سایر درآمدهایی که از فعالیت‌های حرفه‌ای خود به دست
می‌آورند، مالیات مربوطه را به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند.
زمانی که افراد با مشکلات حقوقی یا پرونده‌های قضایی مواجه می‌شوند، معمولاً برای دفاع از حقوق خود به یک وکیل مراجعه می‌کنند. در این مرحله، بر اساس
تعرفه‌های رسمی و مصوب، مبلغی به‌عنوان حق‌الوکاله توسط موکل به وکیل پرداخت می‌شود.
از آنجا که محاسبه میزان مالیات و تمبر مالیاتی برای وکلا ممکن است پیچیده باشد،
در ادامه این مقاله از مجموعه‌ی آموزش مالیات، ابزاری آنلاین برای
محاسبه حق‌الوکاله و هزینه تمبر مالیاتی وکیل قرار داده‌ایم تا بتوانید به‌صورت دقیق و فوری مبلغ مورد نظر خود را به‌دست آورید.
مالیات حق‌الوکاله وکیل چیست؟
طبق قانون مالیات‌های مستقیم کشور، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که از طریق ارائه خدمات درآمد کسب می‌کنند، موظف به پرداخت مالیات هستند.
وکلا نیز از این قانون مستثنا نیستند و باید بابت درآمد حاصل از وکالت، مالیات حق‌الوکاله خود را پرداخت کنند.
حق‌الوکاله مبلغی است که طبق تعرفه نامه رسمی کانون وکلا، به ازای فعالیت‌ها و اقدامات وکیل در یک پرونده، توسط موکل پرداخت می‌شود. این مبلغ در
قرارداد وکالت ذکر شده و مبنای محاسبه مالیات و تمبر مالیاتی قرار می‌گیرد.
در پرونده‌هایی که به هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده می‌شوند، ممکن است فرد شخصاً از خود دفاع کند یا از خدمات وکیل مالیاتی بهره بگیرد.
در صورت استفاده از وکیل دادگستری، پرداخت حق تمبر مالیاتی وکلا الزامی است.
حتی اگر از یک شخص حقیقی غیر وکیل دادگستری برای دفاع استفاده
شود، باز هم باید تمبر مالیاتی مربوطه باطل و مالیات پرداخت شود.
مطابق با قوانین مالیاتی ایران، میزان تمبر مالیاتی وکلا معادل ۵ درصد از مبلغ حق‌الوکاله است. به این معنا که تمام وکلا یا اشخاص حقیقی فعال در امور
وکالت باید هنگام تنظیم قرارداد، مبلغ حق‌الوکاله را طبق تعرفه مصوب درج کرده و ۵ درصد از آن را به‌عنوان مالیات تمبر بر روی قرارداد الصاق و باطل نمایند.
نحوه محاسبه مالیات حق‌الوکاله طبق ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم
بند (الف): دعاوی مالی
در دعاوی و اختلافاتی که موضوع آن‌ها مالی است، بر اساس بند (الف) ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم، میزان حق‌الوکاله در هر مرحله از رسیدگی،
۵ درصد مبلغ حق‌الوکاله تعیین شده است.
بند (ب): دعاوی غیرمالی و کیفری
در دعاوی که موضوع آن‌ها مالی نیست یا تعیین بهای خواسته الزامی ندارد، و همچنین در پرونده‌های کیفری که میزان حق‌الوکاله به تشخیص دادگاه تعیین
می‌شود، طبق بند (ب) ماده ۱۰۳، حداقل پنج درصد (۵%) از حق‌الوکاله برای هر مرحله از دادرسی به‌عنوان مالیات در نظر گرفته می‌شود.
بند (ج): دعاوی کیفری با ادعای خصوصی مالی
در دعاوی کیفری که جنبه مالی و ادعای خصوصی دارند، همان مقررات بند (الف) اعمال خواهد شد.
بند (د): دعاوی مالی فاقد تعرفه خاص
در شرایطی که برای اختلافات مالی تعرفه مشخصی وجود نداشته باشد — مانند دعاوی مطرح‌شده در مراجع اختصاصی غیرقضایی نظیر هیئت‌های
مالیاتی یا کمیسیون‌های شهرداری — محاسبه حق‌الوکاله و مالیات آن به‌صورت زیر انجام می‌شود:
| بازه مبلغ مابه‌التفاوت | درصد حق‌الوکاله از نظر مالیاتی |
|---|---|
| تا ۱۰ میلیون ریال | ۵٪ |
| از ۱۰ تا ۳۰ میلیون ریال | ۴٪ نسبت به مازاد ۱۰ میلیون ریال |
| بیش از ۳۰ میلیون ریال | ۳٪ نسبت به مازاد ۳۰ میلیون ریال |
در نهایت، ۵ درصد از مجموع مبلغ حق‌الوکاله محاسبه‌شده باید تمبر شود و مالیات آن پرداخت گردد.
چه کسانی از پرداخت مالیات حق‌الوکاله معاف هستند؟
مقررات فوق تنها مختص وکلای رسمی دادگستری نیست و برای تمام اشخاص حقیقی که در مراجع مشخص‌شده اقدام به وکالت می‌کنند نیز معتبر است.
اما بر اساس قانون، برخی از افراد از پرداخت مالیات حق‌الوکاله معاف هستند؛ از جمله:
- کارمندان خود مودی،
- پدر، مادر،
- همسر، فرزندان، نوه‌ها،
- و خواهر یا برادر مودی.
به‌عبارت دیگر، اگر شخصی از بستگان نزدیک خود در یک پرونده دفاع کند، نیازی به پرداخت مالیات حق‌الوکاله ندارد.
تبصره‌های ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم
ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم، یکی از مهم‌ترین مواد قانونی مرتبط با مالیات وکلا و حق‌الوکاله است.
در این ماده، نحوه محاسبه مالیات وکلا و
چگونگی پرداخت آن به تفصیل بیان شده است. علاوه بر مفاد اصلی ماده، چند تبصره مهم نیز وجود دارد که شرایط خاص و استثناهای مرتبط با تمبر مالیاتی
وکالت را مشخص می‌کند.
در ادامه، هر تبصره را به‌صورت ساده و کاربردی بررسی می‌کنیم:
🔹 تبصره (۱) ماده ۱۰۳ ق.م.م
در صورتی که هر یک از مفاد ماده ۱۰۳ رعایت نشود، وکالت فرد طبق آیین دادرسی مدنی در هیچ دادگاه یا مرجع قضایی قابل قبول نخواهد بود.
تنها استثنا مربوط به وکالت وزارت‌خانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و مؤسسات وابسته به دولت است که طبق قانون، نیازی
به ابطال تمبر روی وکالت‌نامه ندارند.
🔹 تبصره (۲) ماده ۱۰۳ ق.م.م
تمامی وزارت‌خانه‌ها، مؤسسات دولتی، شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها موظف‌اند هنگام پرداخت حق‌الوکاله به وکلا، پنج درصد (۵٪) از مبلغ را به‌عنوان علی‌الحساب مالیاتی کسر کرده و تا پایان ماه بعد به اداره امور مالیاتی محل فعالیت وکیل پرداخت کنند.
این تبصره باعث می‌شود بخشی از مالیات وکیل به‌صورت پیش‌پرداخت به حساب سازمان امور مالیاتی واریز گردد.
🔹 تبصره (۳) ماده ۱۰۳ ق.م.م
در صورتی که پس از ابطال تمبر مالیاتی، ادامه پرونده به وکیل دیگری واگذار شود، وکیل جدید نیازی به ابطال دوباره تمبر ندارد.
به بیان ساده، ابطال تمبر فقط یک‌بار در ابتدای پرونده انجام می‌شود و با تغییر وکیل، مجدداً تکرار نخواهد شد.
🔹 تبصره (۴) ماده ۱۰۳ ق.م.م
اگر دادگاه مبلغ حق‌الوکاله یا خسارت مربوط به آن را بیشتر یا کمتر از مبلغی که مبنای ابطال تمبر بوده تعیین کند، مدیر دفتر دادگاه موظف است
اختلاف مبلغ را به اداره امور مالیاتی مربوطه گزارش دهد تا مابه‌التفاوت مالیاتی محاسبه و وصول شود.
این تبصره مانع از تضییع حقوق مالیاتی دولت در موارد تغییر مبلغ حق‌الوکاله می‌شود.
موارد استثنا در ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم
در کنار تبصره‌ها، مواردی نیز وجود دارد که در آن‌ها نیازی به ابطال تمبر مالیاتی وکلا نیست. این استثناها بیشتر برای روابط کاری یا خانوادگی خاص در نظر
گرفته شده‌اند.
🔸 مواردی که از ابطال تمبر معاف هستند:
- کارمندان یا حقوق‌بگیران مودی
اگر شخصی کارمند رسمی مودی باشد و نام او در لیست بیمه یا مالیات حقوق درج شده باشد، - در زمان انجام امور وکالتی برای مودی نیازی به ابطال تمبر ندارد.
- اقوام نزدیک مودی
در صورتی که یکی از اعضای خانواده مودی مانند پدر، مادر، همسر، فرزند، نوه، برادر یا خواهر، به‌صورت شخصی وکالت او را بر عهده گیرد، نیازی به پرداخت یا ابطال حق تمبر نخواهد بود. - وکالت در وزارت‌خانه‌ها و نهادهای دولتی
وکلایی که از طرف وزارت‌خانه‌ها، شرکت‌های دولتی، مؤسسات وابسته به دولت یا شهرداری‌ها فعالیت می‌کنند، ملزم به ابطال تمبر نیستند.
با این حال، خود این نهادها باید حق‌الوکاله وکیل را به سازمان امور مالیاتی واریز کنند.- تغییر وکیل در جریان پرونده
در صورتی که وکیل قبلی تمبر مالیاتی را باطل کرده باشد، وکیل جدید نیازی به انجام دوباره این کار ندارد. - پرداخت یک‌باره حق تمبر در هر پرونده
در تمامی مراحل دادرسی، فقط یک مرتبه پرداخت حق تمبر کافی است و نیازی به پرداخت مجدد آن در مراحل تجدیدنظر یا فرجام‌خواهی وجود ندارد.
جمع‌بندی
مطابق با ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره‌های آن، تمام وکلا موظف‌اند بخشی از درآمد خود را به‌عنوان مالیات حق‌الوکاله پرداخت کنند و
تمبر مالیاتی وکالت‌نامه را طبق مقررات باطل نمایند.
هدف از اجرای این قانون، شفافیت مالی، جلوگیری از فرار مالیاتی و ایجاد عدالت مالیاتی میان اقشار مختلف جامعه است.
مالیات حق‌الوکاله وکیل چند درصد است؟
مطابق با قانون مالیات‌های مستقیم ایران، تمام وکلا موظف‌اند ۵ درصد از مبلغ حق‌الوکاله خود را به‌عنوان علی‌الحساب مالیات پرداخت کنند. این مبلغ
از طریق تمبر مالیاتی بر روی وکالت‌نامه الصاق و ابطال می‌شود.
حق‌الوکاله در واقع همان دستمزد وکیل است که در قبال دفاع از پرونده یا انجام امور حقوقی از موکل دریافت می‌کند. مبلغ حق‌الوکاله باید به‌طور دقیق در
وکالت نامه قید شده باشد و تمبر مالیاتی نیز مطابق با میزان قانونی و بدون کاهش مبلغ روی آن الصاق شود. در غیر این صورت، وکالت طبق قانون فاقد
اعتبار خواهد بود.
💰 درصد مالیات حق‌الوکاله وکلا
میزان مالیات تمبر وکلا بسته به نوع پرونده و موضوع دعوی متفاوت است. به‌طور کلی، درصد مالیات حق‌الوکاله به شرح زیر تعیین می‌شود:
| نوع دعاوی و اختلافات | درصد مالیات یا تمبر مالیاتی | توضیحات |
|---|---|---|
| دعاوی و اختلافات مالی | ۵٪ از کل مبلغ حق‌الوکاله | شامل پرونده‌هایی است که ارزش مالی خواسته در آن‌ها مشخص شده باشد. |
| دعاوی و اختلافات غیرمالی | ۵٪ از حداقل حق‌الوکاله مصوب در آیین‌نامه | برای دعاوی‌ای که ارزش مالی مشخصی ندارند، مثل دعاوی خانوادگی یا برخی دعاوی کیفری. |
| دعاوی کیفری | طبق مفاد ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم | میزان مالیات بسته به نوع جرم و ارزش مالی آن متغیر است. |
| دعاوی مالیاتی و اختلافات شهرداری | تا سقف ۱ میلیون تومان: ۵٪ تا سقف ۳ میلیون تومان: ۴٪ نسبت به مازاد بیش از ۳ میلیون تومان: ۳٪ نسبت به مازاد ۳ میلیون تومان | در نهایت ۵٪ از کل مبلغ محاسبه‌شده باید تمبر وکالت‌نامه شود. |
📑 نکات مهم درباره مالیات حق‌الوکاله وکلا
- تمبر مالیاتی باید در زمان تنظیم وکالت‌نامه الصاق و باطل شود.
- مبلغ تمبر نباید کمتر از مقدار مقرر در ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم باشد.
- اگر مبلغ حق‌الوکاله در قرارداد کمتر از واقع درج شود، اداره امور مالیاتی می‌تواند مبلغ واقعی را برآورد و مالیات را مجدداً محاسبه کند.
- در صورتی که وکیل جدید جایگزین وکیل قبلی شود و تمبر قبلاً باطل شده باشد، نیازی به ابطال مجدد تمبر نیست.
نکات مهم درباره تمبر مالیاتی و تعرفه حق‌الوکاله وکلا
در فرآیند محاسبه مالیات حق‌الوکاله و تعیین مبلغ تمبر مالیاتی، ممکن است مبلغی که در قرارداد وکالت درج می‌شود با تعرفه رسمی اعلام‌شده توسط
کانون وکلا متفاوت باشد.
قانون برای این وضعیت‌ها دو حالت مشخص را در نظر گرفته است که در ادامه به تفصیل توضیح داده می‌شود.
🔹 نکته ۱: زمانی که مبلغ حق‌الوکاله درج‌شده کمتر از تعرفه رسمی است
اگر مبلغی که در وکالت‌نامه به‌عنوان حق‌الوکاله درج می‌شود کمتر از تعرفه مصوب کانون وکلا باشد، دادگاه در محاسبه تمبر مالیاتی، مبلغ تعرفه
رسمی را ملاک قرار می‌دهد؛
اما برای تعیین میزان محکومیت خوانده (یعنی شخصی که باید حق‌الوکاله را پرداخت کند)، مبلغ درج‌شده در قرارداد وکالت را در نظر می‌گیرد.
به بیان ساده‌تر، تمبر مالیاتی همیشه بر اساس تعرفه واقعی وکلا باطل می‌شود، اما در صورت اختلاف بین تعرفه و قرارداد، پرداختی به وکیل طبق قرارداد خصوصی بین وکیل و موکل خواهد بود.
مثال:
فرض کنید در وکالت‌نامه، مبلغ حق‌الوکاله ۳ میلیون تومان درج شده باشد، در حالی که تعرفه رسمی کانون وکلا برای آن نوع پرونده ۱.۵ میلیون تومان است.
در این حالت:
- برای تمبر مالیاتی: مبلغ ۳ میلیون تومان ملاک محاسبه و ابطال تمبر است.
- برای محکومیت خوانده به پرداخت حق‌الوکاله: مبلغ ۱.۵ میلیون تومان (تعرفه رسمی) مبنا قرار می‌گیرد.
🔹 نکته ۲: زمانی که مبلغ حق‌الوکاله درج‌شده بیشتر از تعرفه رسمی است
در حالتی که مبلغ درج‌شده در وکالت‌نامه بیشتر از تعرفه اعلام‌شده از سوی کانون وکلا باشد، دادگاه برای محاسبه تمبر مالیاتی، مبلغ تعرفه رسمی را ملاک قرار می‌دهد؛ اما برای محکومیت خوانده به پرداخت حق‌الوکاله، مبلغ مندرج در قرارداد وکالت مبنا خواهد بود.
به عبارت دیگر، اگر وکیل و موکل بر سر مبلغی بالاتر از تعرفه توافق کرده باشند، دادگاه تمبر را بر اساس تعرفه قانونی محاسبه می‌کند، اما پرداخت واقعی حق‌الوکاله مطابق با مبلغ قرارداد انجام می‌شود.
مثال:
فرض کنید در وکالت‌نامه، مبلغ حق‌الوکاله ۱ میلیون تومان درج شده است، اما تعرفه رسمی کانون وکلا برای آن پرونده ۲ میلیون تومان تعیین شده باشد.
در این حالت:
- برای تمبر مالیاتی: مبلغ ۲ میلیون تومان (تعرفه رسمی) ملاک ابطال تمبر است.
- برای محکومیت خوانده: مبلغ ۱ میلیون تومان (منطبق با قرارداد بین وکیل و موکل) در نظر گرفته می‌شود.
💬 جمع‌بندی
در نتیجه، تعرفه رسمی کانون وکلا همیشه در محاسبه تمبر مالیاتی وکالت‌نامه مبنا قرار می‌گیرد، در حالی که قرارداد بین وکیل و موکل مبنای تعیین حق‌الوکاله پرداختی در پرونده است.
این رویکرد از یک‌سو مانع از کاهش غیرواقعی مبلغ تمبر مالیاتی می‌شود و از سوی دیگر استقلال قراردادی وکیل و موکل را حفظ می‌کند.
💼 معرفی موسسه حسابداری رهنما
اگر شما وکیل هستید یا درگیر پرونده‌های حقوقی و مالیاتی می‌باشید، آشنایی با قوانین مربوط به مالیات حق‌الوکاله، تمبر مالیاتی و ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم اهمیت زیادی دارد.
اما مدیریت دقیق این فرآیندها گاهی زمان‌بر و پیچیده است.
در چنین شرایطی، همکاری با یک مجموعه حرفه‌ای می‌تواند خیال شما را از انجام درست امور مالیاتی راحت کند.
موسسه حسابداری رهنما به‌عنوان یکی از معتبرترین مؤسسات مالی و حسابداری در رشت، با تیمی از کارشناسان مالیاتی مجرب، آماده ارائه خدماتی نظیر:
- محاسبه و تنظیم اظهارنامه‌های مالیاتی،
- مشاوره تخصصی مالیاتی برای وکلا و مشاغل آزاد،
- مدیریت و ثبت تمبر مالیاتی،
- و پیگیری امور مالی و حقوقی مرتبط با درآمد وکلا
می‌باشد.
با سپردن امور مالیاتی خود به موسسه حسابداری رهنما، می‌توانید با اطمینان خاطر بر حرفه‌ی اصلی خود تمرکز کنید و از بروز مشکلات مالیاتی در آینده جلوگیری نمایید.
بدون دیدگاه