معافیت های مالیاتی شرکت های دانش بنیان
علاوه بر انواع شرکت‌هایی که در قانون تجارت تعریف شده‌اند، دسته‌ای دیگر از شرکت‌ها با عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارند که امروزه جایگاه ویژه‌ای
در عرصه کسب‌وکار پیدا کرده‌اند.
این شرکت‌ها به دلیل ماهیت نوآورانه و علمی خود، نه‌تنها از اهمیت بالایی برخوردار هستند، بلکه فرایند ثبت شرکت دانش‌بنیان نیز با سایر شرکت‌ها تفاوت دارد.
یکی از مهم‌ترین مزایای شرکت‌های دانش‌بنیان، بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی است.
البته این معافیت‌ها تحت شرایط و قوانین خاصی اعمال می‌شوند.
به‌عبارت‌دیگر، معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان مشروط به رعایت مقررات و ضوابط تعیین‌شده توسط نهادهای مربوطه است.
در این مقاله، به بررسی جامع مقررات مالیاتی مرتبط با شرکت‌های دانش‌بنیان و شرایط بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی آن‌ها خواهیم پرداخت.
شرکت دانش‌بنیان چیست؟
یکی از انواع شرکت‌هایی که در سال‌های اخیر به‌سرعت گسترش یافته‌اند، شرکت‌های دانش‌بنیان هستند.
این نوع شرکت‌ها بر پایه دانش و فناوری شکل می‌گیرند و دارایی اصلی آن‌ها نوآوری علمی و فناوری است.
به‌عبارت‌دیگر، شرکت‌های دانش‌بنیان به توسعه اختراع، نوآوری و ارائه راهکارهای علمی در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه فناوری‌های پیشرفته و تولید نرم‌افزار، می‌پردازند.
اهداف اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان
شرکت‌های دانش‌بنیان با هدف هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش‌محور و استفاده از ظرفیت‌های دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی مورد
تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایجاد می‌شوند.
از جمله اهداف مهم این شرکت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری.
- تجاری‌سازی نتایج تحقیقات و توسعه فناوری.
- طراحی و تولید کالاها و خدمات مبتنی بر دانش با ارزش افزوده بالا.
موضوعات اصلی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان
شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند که می‌توان آن‌ها را در چهار محور اصلی تقسیم‌بندی کرد:
- تجاری‌سازی یافته‌های پژوهشی: به‌کارگیری نتایج تحقیقات علمی برای تولید محصولات و خدمات.
- افزایش درآمد اختصاصی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی: حمایت از پژوهش‌های دانشگاهی و بهره‌گیری اقتصادی از آن‌ها.
- تولید فناوری‌های پیشرفته: توسعه فناوری‌های نوین و کاربردی.
- تجاری‌سازی علم و دانش: ایجاد بستری برای تبدیل علم به محصولات تجاری قابل عرضه در بازار.
انواع شرکت‌های دانش‌بنیان
شرکت‌های دانش‌بنیان به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند.
این تقسیم‌بندی به شکل کلی انجام شده و بر اساس مالکیت تعریف می‌گردد:
- شرکت های دانش بنیان خصوصی:
اگر مالکیت شرکت به اعضای هیئت‌علمی تعلق داشته باشد و سهم دانشگاه کمتر از ۵۰ درصد باشد، این شرکت به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان - خصوصی شناخته می‌شود.
- شرکت های دانش بنیان دولتی:
اگر مالکیت شرکت به دانشگاه یا مؤسسات آموزشی و پژوهشی تعلق داشته باشد و سهم دانشگاه برابر یا بیش از ۵۰ درصد باشد، این شرکت - به‌عنوان شرکت دانش‌بنیان دولتی محسوب می‌شود.
تقسیم بندی مالیاتی شرکت های دانش بنیان
علاوه بر دسته‌بندی بالا، شرکت‌های دانش‌بنیان از منظر مالیاتی نیز به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکت‌های
دانش‌بنیان در دو سطح کلی قرار می‌گیرند:
- شرکت‌های دانش‌بنیان نوع ۱:
این دسته شامل شرکت‌هایی است که کالاها و خدمات آن‌ها در حوزه فناوری‌های برتر با ارزش‌افزوده بالا و پیچیدگی فنی بالا قرار دارند. - شرکت‌های دانش‌بنیان نوع ۲:
در این دسته، کالاها و خدمات ارائه‌شده دارای پیچیدگی فنی کمتری هستند و نسبت به نوع ۱ از فناوری‌های ساده‌تر استفاده می‌کنند.
دسته‌بندی جزئی‌تر بر اساس وضعیت شرکت
هرکدام از شرکت‌های نوع ۱ و نوع ۲ به دو گروه زیر نیز تقسیم می‌شوند:
- شرکت‌های نوپا: شرکت‌هایی که در مراحل اولیه فعالیت خود هستند و به تازگی وارد بازار شده‌اند.
- شرکت‌های تولیدی: شرکت‌هایی که در مرحله تولید انبوه کالاها یا ارائه خدمات دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند.
جمع‌بندی تفاوت سطح ۱ و سطح ۲
تفاوت اصلی میان کالاها و خدمات دانش‌بنیان سطح ۱ و سطح ۲ در پیچیدگی فنی و ارزش‌افزوده محصولات است:
- سطح ۱: محصولاتی با فناوری پیشرفته، ارزش‌افزوده بالا و پیچیدگی فنی بیشتر.
- سطح ۲: محصولاتی با فناوری ساده‌تر و پیچیدگی فنی کمتر.
معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان
یکی از مهم‌ترین امتیازاتی که شرکت‌های دانش‌بنیان از آن بهره‌مند هستند، معافیت مالیاتی است.
البته این معافیت دارای شرایط خاصی است و برای گروه‌های مختلف شرکت‌های دانش‌بنیان متفاوت اعمال می‌شود.
به‌طور خاص، باید بین شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان خارج از پارک تمایز قائل شد، زیرا شرایط
معافیت مالیاتی برای هر دو دسته متفاوت است.
مبنای قانونی معافیت مالیاتی
بر اساس اصل ۵۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هرگونه مالیات یا معافیت باید طبق قانون وضع شود.
بنابراین، معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز بر اساس قوانین رسمی و مصوبات قانونی قابل اعمال است.
شرایط معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان
طبق قوانین جاری، شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی، و عوارض صادراتی به مدت ۱۵ سال معاف
هستند. اما این معافیت‌ها شرایطی دارد:
- شرکت‌های مستقر در پارک‌های علم و فناوری:
استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که در پارک‌های علم و فناوری فعالیت می‌کنند و شرایط استقرار در این پارک‌ها را دارند، به‌طور خودکار شامل معافیت - مالیاتی می‌شوند.
- شرکت‌های خارج از پارک های علم و فناوری:
این شرکت‌ها نیز می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند شوند، اما باید شرایط خاصی را رعایت کرده و مجوزهای لازم را از مراجع قانونی اخذ کنند.
حمایت‌های مالی و معافیت‌های قانونی
از جمله تسهیلات و حمایت‌هایی که به شرکت‌های دانش‌بنیان اعطا می‌شود، عبارت است از:
- معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد.
- معافیت از حقوق گمرکی و عوارض صادراتی.
- بهره‌مندی از تسهیلات مالی و وام‌های کم‌بهره برای توسعه محصولات و خدمات دانش‌بنیان.
شرایط معافیت مالیاتی برای شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان
شرکت‌ها و مؤسساتی که تحت قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند، می‌توانند از معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند.
این معافیت تنها به شرکت‌هایی تعلق می‌گیرد که به‌عنوان دانش‌بنیان تولیدی نوع ۱ یا نوپا نوع ۱ تأیید شده باشند.
شرایط معافیت شامل موارد زیر است:
- محصولات دانش‌بنیان این شرکت‌ها باید از سطح فناوری بالا برخوردار باشند.
- این محصولات باید ارزش‌افزوده قابل‌توجهی برای اقتصاد ایجاد کنند.
- معافیت مالیاتی صرفاً به محصولات دانش‌بنیان تأییدشده تعلق می‌گیرد.
به‌عنوان نمونه:
اگر شرکتی دارای ۵ محصول باشد و فقط ۲ محصول آن به‌عنوان دانش‌بنیان نوع ۱ تأیید شود، معافیت مالیاتی تنها شامل همین دو محصول خواهد بود.
برای این دو محصول، شرکت می‌تواند تا ۱۵ سال از معافیت مالیاتی استفاده کند.
شرایط معافیت مالیاتی شرکت های غیرمستقر در پارک‌های علم و فناوری
طبق قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌هایی که به‌عنوان سطح ۱ (نوپا یا تولیدی) شناخته شوند، می‌توانند از معافیت مالیاتی برخوردار باشند.
این معافیت شامل درآمدهای مشمول مالیات شرکت‌های دانش بنیان می‌شود، به شرطی که این درآمدها ناشی از موارد زیر باشند:
- فعالیت‌های تحقیق و توسعه.
- تجاری‌سازی فناوری‌های نوین.
- تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان با فناوری پیشرفته و ارزش‌افزوده بالا.
- توسعه نرم‌افزارهای تخصصی در حوزه‌های مربوطه.
نکات مهم درباره معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان:
- این معافیت تنها به درآمدهای مرتبط با فعالیت‌های دانش‌بنیان تعلق دارد.
- هر سال، کارگروه ارزیابی باید فهرست فعالیت‌ها و محصولات مشمول معافیت مالیاتی را به اداره امور مالیاتی ارسال کند.
- شرکت‌ها باید سالانه مدارک و شرایط خود را برای بررسی مجدد به کارگروه ارائه دهند تا معافیت‌هایشان تمدید شود.
مدت زمان معافیت مالیاتی
مدت زمان معافیت مالیاتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان به مدت ۱۵ سال است.
البته این معافیت مشروط به تأییدیه‌های سالانه توسط کارگروه مربوطه است. درصورتی‌که محصول یا فعالیتی در سال‌های بعد تأیید نشود، معافیت آن محصول لغو خواهد شد.
معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش بنیان و نکات کلیدی مرتبط
مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر حقوق کارکنان
شرکت‌های دانش‌بنیان از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده و مالیات بر حقوق کارکنان معاف نیستند.
معافیت مالیاتی این شرکت‌ها صرفاً شامل درآمدهای ناشی از فعالیت‌های دانش‌بنیان است. برای بهره‌مندی از این معافیت، شرکت‌ها باید:
- درخواست خود را به کارگروه ارزیابی ارسال کنند.
- فعالیت‌ها و محصولات مورد تأیید کارگروه باشند.
- اطلاعات مربوطه به اداره امور مالیاتی ارسال شود.
توجه:
- اطلاعات مربوط به معافیت مالیاتی معمولاً در نیمه دوم سال به اداره امور مالیاتی ارسال می‌شود.
- تنها لیست کالاها و خدمات تأییدشده در همان سال، ملاک معافیت است.
اشتباهات رایج در استفاده از معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان
- تصور اینکه تمام کالاها و خدمات تأییدشده به‌طور دائم مشمول معافیت هستند، اشتباه است.
- معافیت مالیاتی تنها شامل درآمدهای تأییدشده توسط کارگروه است.
- شرکت‌ها باید تا ۱۵ مرداد هر سال درخواست خود را به کارگروه ارائه کنند.
- برای سایر درآمدهای غیرمشمول معافیت، شرکت‌ها می‌توانند از معافیت‌های قانونی دیگر استفاده کنند.
معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری
شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری از مدیریت پارک مجوز استقرار دریافت می‌کنند و براساس قانون اداره مناطق آزاد تجاری، از معافیت مالیاتی بهره‌مند هستند.
نکات کلیدی:
- این شرکت‌ها نیازی به تأییدیه کارگروه ارزیابی ندارند.
- مدت زمان معافیت برای این شرکت‌ها ۲۰ سال از تاریخ صدور مجوز توسط رئیس پارک است.
- معافیت تنها شامل درآمدهای حاصل از فعالیت‌های مذکور در مجوز است.
تنظیم اظهارنامه مالیاتی برای شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری
برای سایر درآمدهای شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری، باید از تأییدیه کارگروه ارزیابی استفاده شود.
حمایت‌های گمرکی و بیمه‌ای برای شرکت های دانش بنیان
- معافیت گمرکی
شرکت های دانش بنیان می‌توانند از معافیت گمرکی برای واردات تجهیزات سرمایه‌ای بهره‌مند شوند. - این معافیت شامل حق گمرکی صفر است و براساس آیین‌نامه‌های گمرک جمهوری اسلامی ایران اعمال می‌شود.
- نکته: در مکاتبات با گمرک بهتر است از اصطلاحات صحیح مانند “حق گمرکی صفر” استفاده شود.
- معافیت بیمه‌ای
براساس تفاهم معاونت علمی و فناوری با سازمان تأمین اجتماعی، قراردادهای شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه تولید کالاها و خدمات دانش‌بنیان از - پرداخت حق بیمه قراردادها معاف هستند.
- خدمت سربازی در شرکت‌های دانش‌بنیان
یکی دیگر از تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان، امکان گذراندن دوره خدمت سربازی به‌صورت امریه در این شرکت‌ها است.
بخشنامه‌های مرتبط با معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور، طی بخشنامه شماره ۲۰۰/۹۶/۱۰۷، اسامی شرکت‌های دانش‌بنیان مشمول معافیت مالیاتی سال ۹۵ را به ادارات کل امور مالیاتی ابلاغ کرد.
جمع‌بندی
معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان شامل تسهیلات متنوعی است که به منظور توسعه فناوری و حمایت از نوآوری ارائه می‌شود.
با این حال، این معافیت‌ها نیازمند رعایت دقیق قوانین و ارسال به‌موقع درخواست‌ها است.
شرکت‌ها می‌توانند علاوه بر معافیت‌های مالیاتی، از تسهیلات دیگری مانند معافیت گمرکی، بیمه‌ای و حتی تسهیلات خدمت سربازی بهره‌مند شوند.
فرآیند اعطای معافیت مالیاتی به شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران به عنوان یکی از حمایت‌های کلیدی دولت از این نوع شرکت‌ها طراحی شده است.
در ادامه جزئیات این فرآیند، شرایط، و الزامات آن شرح داده می‌شود:
فرآیند اعطای معافیت مالیاتی
۱. ارزیابی مالیاتی سالانه
- زمان‌بندی: ارزیابی مالیاتی هر ساله در سه ماهه اول انجام می‌شود.
- مسئولیت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری وظیفه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان را بر عهده دارد.
- شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری: این شرکت‌ها توسط خود پارک‌های علم و فناوری ارزیابی می‌شوند.
- کالاهایی که در داخل پارک تولید می‌شوند از معافیت پارک بهره‌مند می‌گردند، در حالی که کالاهای تولیدی خارج از پارک باید معافیت خود را از طریق معاونت علمی دریافت کنند.
۲. بررسی محصولات
- فنی: محصولات از نظر دانش‌بنیانی و فنی بررسی می‌شوند.
- نام‌های تجاری جدید: در این ارزیابی، شرکت‌ها باید نام‌های تجاری جدید خود را ارائه دهند تا مورد بررسی قرار گیرد.
سقف ریالی معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان
- عدم وجود سقف: معافیت مالیاتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان سقف مشخصی ندارد.
- تمامی درآمدهای ناشی از فروش کالاهای دانش‌بنیان شامل معافیت می‌شود.
- تقسیم معافیت: ۵۰% از مبلغ معافیت باید صرف افزایش سرمایه شرکت و ۵۰% دیگر در فعالیت‌های تحقیق و توسعه هزینه شود.
- مدت زمان معافیت: شرکت‌ها می‌توانند حداکثر به مدت ۱۵ سال از معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند.
شرکت هایی با سال مالی غیر از پایان اسفندماه
- پایان سال مالی متفاوت: برخی شرکت‌ها، به ویژه شرکت‌های فعال در حوزه واردات و صادرات، سال مالی خود را بر اساس تقویم میلادی تنظیم می‌کنند (مثلاً پایان آذرماه).
- زمان‌بندی ارائه اظهارنامه: این شرکت‌ها موظفند اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر چهار ماه پس از پایان سال مالی ارائه دهند.
-
- برای سال مالی پایان آذر، مهلت تا پایان فروردین سال بعد است.
اقدامات خاص:
- ممیزی دارایی: حدود ۷-۸ ماه پس از ارائه اظهارنامه، ممیز دارایی جهت بررسی حساب‌ها اقدام می‌کند.
- جلسات ارزیابی: محصولات جدید و عملکرد شرکت بررسی و بازخورد آن به معاونت علمی ارائه می‌شود.
- ابلاغ معافیت: پس از تأیید معاونت علمی، معافیت‌های مالیاتی به سازمان امور مالیاتی ابلاغ می‌گردد.
شرایط و الزامات استفاده از معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان
- شرایط مالیاتی: درآمدهای مشمول معافیت باید کاملاً در چارچوب دانش‌بنیانی باشد. سایر درآمدها ممکن است تحت معافیت‌های عمومی یا قانونی
- دیگر قرار گیرند.
- ارسال به‌موقع درخواست: شرکت‌ها باید درخواست معافیت را در زمان مقرر (حداکثر تا ۱۵ مرداد) ارائه کنند.
- تأییدیه معاونت علمی: معافیت مالیاتی تنها برای کالاها و خدماتی اعمال می‌شود که در سال جاری توسط معاونت علمی تأیید شده‌اند.
نکات مهم برای معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان
- معافیت ویژه پارک‌های علم و فناوری: شرکت‌های مستقر در این پارک‌ها علاوه بر معافیت مالیاتی، از مزایای دیگری نظیر معافیت گمرکی و بیمه‌ای
- برخوردار می‌شوند.
- معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان بدون محدودیت سقف: امکان استفاده از این معافیت برای درآمدهای ناشی از محصولات و خدمات دانش‌بنیان وجود دارد.
- ضرورت تنظیم دقیق اظهارنامه: توجه به زمان‌بندی و محتوای اظهارنامه، نقش مهمی در بهره‌مندی از معافیت‌ها دارد.
این فرآیند به عنوان یک مشوق کلیدی برای توسعه فناوری و نوآوری در کشور، مورد استقبال شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گرفته و نقش بسزایی در رشد
اقتصادی و علمی ایران ایفا می‌کند.
بدون دیدگاه